Często podczas pierwszych rozmów z osobami poszkodowanymi spotykamy się z pytaniem „Czym jest zadośćuczynienie?”. Pytanie to pojawia się zawsze kiedy to próbuję dociec w jaki sposób wypadek drogowy, wypadek przy pracy bądź śmierć bliskiej osoby wpłynęła i zmieniła życie osobiste, rodzinne i zawodowe mojego rozmówcy.

Odpowiedź na to pytanie ma szczególne znaczenie w kontekście rozróżnienia pojęcia „zadośćuczynienia” i „odszkodowania”. Pojęcia te bowiem mylnie są stosowane przez wiele osób w sposób zamienny.

Zadośćuczynienie w przeciwieństwie bowiem do odszkodowania jest formą wyrównania szkody o charakterze niemajątkowym, czyli naszej krzywdy, która powstała w wyniku konkretnego zdarzenia.  Pojęcie krzywdy ma zaś charakter niewymierny i trudny do oceny, dlatego tak ważne jest abyśmy wiedzieli, co należy uwzględnić występując z roszczeniem o zapłatę tytułem zadośćuczynienia. Istotnym jest, że zapłaty zadośćuczynienia możemy żądać zarówno w sytuacji kiedy to my bezpośrednio jesteśmy uczestnikami zdarzenia, które spowodowało szkodę (np. zostaliśmy potrąceni), jak również w sytuacji gdy zdarzenie którego uczestnikami nie byliśmy spowodowało naruszenie naszych dóbr osobistych (np. śmierć bliskiej osoby w wypadku spowodowanym przez inną osobę).

W pierwszej kolejności musimy zastanowić się jak wyglądało nasze życie przed wypadkiem.  Jak układało się nasze życie rodzinne, zawodowe i prywatne. Po drugie w jaki sposób zdarzenie w wyniku którego czujemy się poszkodowani zaburzyło te sfery naszego życia.

Zadośćuczynienie ze swego założenia ma bowiem wyrównać krzywdę jaką poniosła osoba poszkodowana w związku z konkretnym zdarzeniem. Zrekompensować ból, cierpienie, stres, uraz psychiczny, zeszpecenie, zważywszy na doznane uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, długość i intensywność procesu leczenia, jak również w związku z powstałym uszczerbkiem na zdrowiu. Na zadośćuczynienie składa się również  to w jaki sposób dane zdarzenie wpłynęło na nasze życie rodzinne min. dotychczasowy rozkład obowiązków domowych, utrudnienia lub brak możliwości sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi. O zadośćuczynieniu decyduje również to w jaki sposób w wyniku doznanych obrażeń cielesnych zmniejszył się lub obniżył się nasz komfort życia, czy zdarzenie to spowodowało podjecie decyzji o rezygnacji z planów życiowych tj. planowanie powiększenia rodziny, zakupu domu, podjęcia wymarzonych studiów, zajmowania się ulubionym hobby np. sportem, malarstwem, podróżowaniem.  O wysokości krzywdy decyduje również to w jaki sposób dane zdarzenie wpłynęło na nasze życie zawodowe, czy utraciliśmy prace, jak długo nie mogliśmy wykonywać swojego zawodu i czy w ogóle możemy powrócić do ulubionej  pracy.

Ocena zadośćuczynienia z uwagi na subiektywny i ocenny charakter wymaga więc za każdym razem dokładnej analizy i indywidualnego podejścia do osoby poszkodowanej.  To samo z goła zdarzenie i podobne obrażenia ciała mogą powodować u dwóch osób zupełnie inny wymiar krzywdy, a co za tym idzie inną wysokość zadośćuczynienia.