Istotną podstawą dochodzenia roszczenia tytułem zadośćuczynienia, która ma na celu ochronę dóbr osobistych enumeratywnie wskazanych w art. 444 Kodeksu Cywilnego tj. min. zdrowie, wolność i nietykalność cielesna jest art. 445  Kodeksu Cywilnego.  Przepis ten zawiera szczególne reguły określające możliwość żądania zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę na osobie doznaną wskutek uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności lub skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.

Wskazać również należy, że art. 445 Kodeksu Cywilnego ma charakter szczególny wobec ogólnej podstawy do dochodzenia roszczenia tytułem zadośćuczynienia, która została uregulowana w art. 448 Kodeksu Cywilnego, a o której wspomniałam w poprzednim wpisie. Przepis ten ma na celu ochronę dóbr osobistych o najwyższym znaczeniu, która nie została uzależnione od winy sprawcy zdarzenia, tak jak ma to miejsce w przypadku żądania zadośćuczynienia na podstawie art. 448 Kodeksu Cywilnego.

Wśród przesłanek dochodzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 445 Kodeksu Cywilnego należy wymienić:

• powstanie po stronie poszkodowanego szkody niemajątkowej (krzywdy),
• związek przyczynowy – krzywda której doznaliśmy powinna być normalnym następstwem czynu sprawcy zdarzenia, które spowodowało min. uszkodzenia ciała, rozstrój zdrowia,
• w przypadku odpowiedzialności za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia sprawca odpowiada na każdej zasadzie odpowiedzialności deliktowej, a więc na zasadzie winy (np. od sprawy deliktu- art. 415 k. c. i 416 k.c.), słuszności (np. od chowającego zwierzę – 431 § 2 k.c. lub od małoletniego – art. 428 k.c.) i ryzyka (np. od posiadacza pojazdu – art. 436 k.c.),
• w przypadku odpowiedzialności za pozbawienie wolności sprawca odpowiada na zasadzie winy,
• w odniesieniu zaś do odpowiedzialności sprawcy za naruszenie integralności seksualnej do przesłanek koniecznych do dochodzenia zadośćuczynienia musimy zaliczyć winę umyślną.

Dopiero łączne spełnienie powyższych przesłanek, oczywiście w zależności od rodzaju naruszonego dobra osobistego, umożliwia nam dochodzenie od sprawcy zdarzenia zadośćuczynienia za doznaną przez nas krzywdę.

Podstawa wskazana w art. 445 Kodeksu Cywilnego jest szeroko stosowana w praktyce i znajduje zastosowanie w szczególności w sprawach o zadośćuczynienie w związku z doznaną przez poszkodowanego krzywdą powstałą w wyniku wypadku komunikacyjnego, wypadku przy pracy czy błędu medycznego.